Ferìgou
Lavandula angustifolia
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Devèndo, Lavando, Lavando-fino, Douvèndo, Badasso.
Noms en français : Lavande à feuilles étroites, Lavande vraie.
Descripcioun :Quouro se parlo de lavando, au nostre, se parlo de ferìgou o de devèndo. Es uno planto que vèn bèn dins li relarg roucassous de mountagno majamen sus lis adré. Se recounèis à soun espigo noun ramificado e à si fueio estrecho.
Usanço :Li proumiéri lavando fuguèron culido tre lou siècle XIXen ("culi li lavando dins lou sóuvage"). A la fin dóu siècle tout acò èi bèn engibra. Lis ome o li femo e lis enfant, segound li relarg, van dins li baiassiero emé lou voulamo e la trousso (lou guenchoun) pèr n'en faire la recordo. A la debuto dóu siècle XXen, aparèisson li proumié champ e li destilarié. Lis annado 1930 fuguèron l'age d'or de la lavando. Aro se n'en cultivo enca 4000 eitaro.
Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 15 à 60 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lavandula
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Ordre : Labiales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 0,8 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Relarg à jóuinis aubret
- Roucaio
- Colo
- Basso mountagno
Estànci : Subremediterran à Coulinen
Couroulougi : Eurimediterranenco-Nord-Ouèst
Ref. sc. : Lavandula angustifolia Mill., 1768
(= Lavandula vera DC., 1915 )
Taba(-verdau)
Nicotiana glauca
Solanaceae
Noms en français : Tabac arborescent, Tabac glauque.
Descripcioun :Lou taba-verdau es un aubret que trachis au nostre dins li fendasclo di vièi paret e de roucas. Nous vèn d'Americo dóu miejour (Argentino) ounte se vèi fin qu'à 3 700 m d'auturo. Se recounèis à si fueio pourtado pèr un long pecou e verdalo coume la tijo peréu bluio, e tambèn bonodi si lòngui flour jauno en tube.
Usanço :Emai aguèsson pas li mémi prouprieta qu'aquéli de Nicotiana tabacum, li fueio seco soun fumado pèr lou pople "Quechua" alor que li "Cahuilla" se n'en sèrvon en emplastre pèr garri li plago, li macaduro e li fleiroun, e pèr sougna lis enflige (edèmo). Mèfi de n'en pas manja li fueio, soun mourtalo ! La decoucioun de fueio, richo en nicoutino e anabasino (alcalouïde), pòu servi dins l'ort pèr tua li nieroun.
Port : Aubret
Taio : 1 à 3 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Nicotiana
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 0,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Abriéu à óutoubre
Liò : Paret
- Escoumbre e proche dis oustau
- Roucas
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino Americo-Sud
Ref. sc. : Nicotiana glauca Graham, 1828